امکان سنجی وقف حقوق معنوی

Authors

محمد جواد ولی زاده

عباسعلی سلطانی

abstract

وقف از موضوعات مهم احکام اجتماعی اسلام است که از جملۀ شرایط صحت آن (حسب دیدگاه مشهور و رایج)، مالیت شرعی داشتن، عین بودن، قابلیت قبض و اقباض و ابدی بودن شیء موقوفه است؛ بر این اساس در امکان وقف حقوق معنوی اختلاف نظرهایی دیده می شود. در این تحقیق کتابخانه ای، با گردآوری و بررسی نظر محققان، ضمن بازنگری در فرایند استنباط و استخراج شروط عقد وقف و بحث دربارۀ فلسفۀ وجودی و غایی شروط مورد مناقشه، صحت وقف حقوق معنوی اثبات شده است. بر این اساس که: اولاً حق معنوی یک حق مشروع با «مالیت» عرفی و شرعی است؛ درثانی شرط عین به مفهوم داشتن «اصلِ» قابل بقا با انتفاع از آن و فلسفۀ ذکرش، خارج کردن مصادیق باطل وقف یعنی منافع و دیون از دایرۀ وقف است؛ ثالثاً شرط قبض، ضمن نسبی بودن شکل و نحوۀ آن به تناسب اشیای مختلف، به مفهوم استیلابخشی به موقوف ٌعلیه به منظور انتفاع از موقوفه خواهد بود و قبض فیزیکی و غیرفیزیکی در آن موضوعیت ندارد؛ رابعاً شرط تأبید به مفهوم ابدی بودن نفس عقد وقف مادام الموقوف و عدم رجوع واقف از آن است و دوام عرفی موقوفه به نحوی که با انتفاع از موقوفه، اصل زائل نشود، کافی است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

امکان‌سنجی وقف حقوق معنوی

وقف از موضوعات مهم احکام اجتماعی اسلام است که از جملۀ شرایط صحت آن (حسب دیدگاه مشهور و رایج)، مالیت شرعی داشتن، عین بودن، قابلیت قبض و اقباض و ابدی بودن شیء موقوفه است؛ بر این اساس در امکان وقف حقوق معنوی اختلاف‌نظرهایی دیده می‌شود. در این تحقیق کتابخانه‌ای، با گردآوری و بررسی نظر محققان، ضمن بازنگری در فرایند استنباط و استخراج شروط عقد وقف و بحث دربارۀ فلسفۀ وجودی و غایی شروط مورد مناقشه، صحت ...

full text

واکاوی روایی فقهی – حقوقی وقف حقوق معنوی

چکیدهفرض مشهور فقهای شیعه در متعلّق وقف بر مبنای روایات اعیان است. حال سؤالی به ذهن پژوهشگر متبادر می گردد و آن اینکه، آیا توسعة متعلّق وقف به مالکیت فکری و امور معنوی نیز امکان دارد یا خیر؟ نگارنده در مقالة حاضر به روش تحلیلی توصیفی برخلاف پیش فرض مشهور، توسعة متعلّق وقف به غیراعیان را ضمن اثبات مالیّت محصولات فکری و مشروعیّت مالکیت معنوی، مدلّل می نماید، معتقد است وقف امور معنوی نیز از حیث حکم وضعی...

full text

امکان سنجی وقف سهام و پول ؛ مدل صندوق وقف سهام و پول در ایران

قدمت نهاد وقف، به تاریخ اسلام از زمان پیامبر اکرم (ص) نقش مهمی ایفا کرده است. هرچند سنت ها و رسوم بسیاری با کارکرد مشابه قبل از اسلام نیز وجود داشته است ولی اسلام اولین آیین آسمانی بود که چارچوب قانونی آنرا توسعه داد و ضوابط و حدود و ثغور آن را تعیین کرد. به همین ترتیب بود که وقف تبدیل به ابزاری شد که مسلمانان با استفاده از آن به بدون نیاز به دولت، به تامین مالی بخشهای مختلف اقتصادی مثل آموزش، ...

full text

وقف حقوق مالکیت معنوی

یکی از سنت های حسنه وقف می باشد. وقف از جمله نهادهای حقوقی و اقتصادی مهم به شمار می رود که به نظر می رسد با توجه به مقتضیات زمان و مکان و شرایط و اوضاع و احوال روز باید دامنه آن را به سوی اموال جدید سوق داد. یکی از این اموال جدید، حقوق مالکیت معنوی است. با توجه به اهمیت و گسترش روز افزون این نوع اموال، امروزه، اینکه آیا این اموال قابلیت موقوفه شدن را دارند یا خیر مسئله ای بحث انگیز و مورد مناقش...

15 صفحه اول

امکان سنجی وقف ارزش مالی از منظر فقه

وقف از مختصات نظام حقوقی و اقتصادی اسلام است که در ارتقاء فرهنگ و توسعه همه جانبه جوامع نقش قابل ملاحظه‌ای در طول تاریخ داشته است. در عصر حاضر با توجه به پیچیدگی و گسترش سطح زندگی و تغییر در نوع نگرش افراد این سئوال مطرح می‌شود که آیا توسعه مفهوم مال موقوف به مال اعتباری که در ضمن دارائی‌های غیرفیزیکی تجلی می‌یابد از منظر فقهی امکان‌پذیر است. فرضیه این تحقیق عدم جواز وقف ارزش مالی از منظر فقه و...

full text

نقد و بررسی ادلۀ مشروعیت «وقف حقوق معنوی»

از شرایط صحت وقف، مالیت شرعی داشتن، عین بودن، قابلیت قبض و اقباض و ابدی بودن شیء موقوفه است؛ بر این اساس، مخالفان صحت وقف حقوق معنوی، در امکان وقف حقوق معنوی (که حسب کارکردهایش، از موضوعات مهم و مبتلی‌به در حوزۀ مسائل اجتماعی و اقتصادی به‌شمار می‌رود) تردید کرده‌اند. البته موافقانی نیز برای وقف حقوق معنوی وجود دارند که دلایل آنها، اغلب عام، فراگیر و فراوقفی است و با تکیه بر قواعد و اصولی که به ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
پژوهشهای فقهی

Publisher: پردیس فارابی دانشگاه تهران

ISSN 2008-8388

volume 10

issue 4 2015

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023